Με κανόνα

 

Κριτική ποίησης με χάρακα (με κανόνα όπως λέγανε και τον χάρακα οι αρχαίοι)

 

Συνέβη κάποια στιγμή και βρέθηκα στην Βαρκελώνη σε νεαρή ηλικία όπου επισκέφθηκα το μουσείο Πικάσο. Εκεί συνειδητοποίησα αρχικά πράγματα πολύ σοβαρά για την αφαίρεση στην τέχνη. Πέρασαν όμως κι άλλα 12 χρόνια για να κατανοήσω τι ακριβώς είχα δει. Από τα φωτογραφικά πορτρέτα του μικρού ζωγράφου ύστερα τις αψεγάδιαστες παραστάσεις στα μνημειακών διαστάσεων έργα του της εφηβείας του ως τον σουρεαλισμό και τον ρεαλισμό με μια γραμμή σαν μονογράμματα. Ο Πικάσο είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα για την κατανόηση της σημασίας των σταδίων της εξέλιξης ενός καλλιτέχνη, σε εμένα τουλάχιστον ενήργησε αποκαλυπτικά. Χωρίς να είναι και ο αγαπημένος μου ζωγράφος, είναι στους αγαπημένους μου βέβαια αλλά πιο πολύ είναι ο δάσκαλος της αφαίρεσης και της μεταφοράς. Μεταφορά χωρίς κυριολεξία δεν στέκεται. Σουρεαλισμός χωρίς ρεαλισμό. Όταν έχεις ένα μοντέλο σύμφωνο με τους κανόνες του Βιτρούβιου, όταν έχεις δηλαδή μέτρο μια αρμονική συχνότητα μπορείς να καταλάβεις που φεύγει και πόσο κάθε τι που κοιτάς, κι εκεί έρχεται ο σουρεαλισμός ή η μεταφορά να το ξαναβάλει μέσα στην αρμονική συχνότητα και να αρχίσει αυτό να δονείται μαζί της να συμπήπτει με το παλίμψηστο πώς να το, την συμπάντια δόνηση. Κάθε τι έξω από την αρμονία είναι βλαβερό για τις αισθήσεις, το φάλτσο ας πούμε στην σκάλα του Μιλάνου έχει και τις ασυγχώρητες επιπτώσεις του. Η αρμονική σκέψη και η τέχνη είναι θεραπεία και υγεία, είναι το κουρδιστήρι του οργάνου μας της ψυχής. Υπάρχουν παρα πολλά έργα που φτάνουν ως το πρόβλημα, αποκαλύπτουν το φάλτσο όμως δεν έγινε εκεί η αφαίρεση και η μεταφορά η εργασία στο έργο που να τα βάζει στην αρμονία και είναι ατελή. Δεν έφτασαν καν στο στάδιο της σπουδής και της προοπτικής της. Δεν μπορείς καν να τα πεις ακατέργαστα αυτά, είναι αχταρμάδες που μπορεί μεν κάποιος να θαυμάσει κάτι στα υλικά τους. Οι αρμονίες μαγεύουν το όργανο. Αυτό το γνωρίζουν οι μουσικοί πως συμβαίνει να κινούνται οι ήχοι μέσα στο ηχείο, πως όταν πέφτει ο ένας μέσα στον άλλο δημιουργούνται κι άλλες αρμονίες και συγχορδίες και το καμπάνισμα τους μέσα στο ξύλο και τον χαλκό κάνει το ένα όργανο να μαγεύεται και να ακούγεται σαν ολόκληρη ορχήστρα ας πούμε. Είναι θέμα αρμονιών και συναρμονίας. Διότι ακόμη και δυο αρμονίες μαζί μπορεί να παράγουνε φάλτσα. Ακόμη κι ένας πολύ σωστός ας το πούμε οργανοπαίχτης που παίζει σωστά κάθε αρμονία χωριστά στην συναρμονία θα μας πάρει πάλι τα αυτιά σαν μαθητούδι πάλι μέχρι το θαύμα να φτάσει στην συναρμονία που χρειάζεται η «μάγευση» του οργάνου ώστε ο αντίλαλος στο ηχείο να παράγει το καινούριο ως το νέο συνολικό αρμονικό αποτέλεσμα. Σε αυτό το αποτέλεσμα όποιο κομμάτι κι αν δούμε μπορεί να στέκεται μόνο του και να δονείται να λάμπει να σε τραβάει να σε έλκει να το ζητάς. Με λίγα λόγια αν υπάρχει ένα ύφασμα κάτι πάνω στο έργο μια μισοτραβηγμένη κουρτίνα πάνω στο έργο το μέρος που μένει ακάλυπτο να φτάνει να σου πει αν βλέπεις κάτι που είναι τέχνη, δλδ αρμονία δημιουργημένη. Να δεις πχ το δακτυλάκι στο πόδι ενός αγάλματος να καμπανίζει μέσα στην παγκόσμια αρμονική συχνότητα. Επαναλαμβάνω την λέξη αρμονία και την λέω ως το απαραίτητο χαρακτηριστικό και διακριτικό των έργων τέχνης για όλα τα είδη της τέχνης και δεν ξέρω πως κι αν θα μπορούσα να ξεκινήσω μια συζήτηση για τέχνη έξω από αυτή την βάση. Κι ακόμη πιο πάνω στην βάση της συναρμονίας. Η δυσαρμονία μπορεί να είναι έναυσμα για να ξεκινήσει να πλάθει ο καλλιτέχνης μια αρμονία, να της αφαιρέσει και να την μετακινήσει έτσι να την μεταφέρει που να φτάσει το έργο του στο επιθυμητό αποτέλεσμα, να δονείται αρμονικά και να κουρδίζει τα φάλτσα της ψυχής μας. Γι΄ αυτό την ποίηση την κρίνω και την μετρω με κουρτίνα τον χάρακα και σαν σε αποκαλυπτήρια με λευκό ύφασμα. Τραβάω στη πρώτη λέξη κάθετα τον χάρακα και διαβάζω αισθητικά, στέκει ηχητικά η αφαίρεση; Αν είχε πέσει εκεί η κουρτίνα θα με τραβούσε; Ύστερα πρώτο άρθρο και λέξη ύστερα δεύτερος σύνδεσμος ή άρθρο ή ότι είναι και λέξη. Μετά πρώτη λέξη ισοσκελής διαγώνιος, πως ακούγεται; Είναι ο ποιητής μέσα στην συμπάντια δόνηση την αρμονική, είναι κουρδισμένος κάπως ή μιλάει από ένα όργανο που δεν ασχολήθηκε καν να το κουρδίσει και ακούγεται σαν από τα μουσικά γκρουπ θέραπυ στα άσυλα ας πούμε. Χωρίς να πάρει έναν Παπαδιαμάντη να κουρδιστεί ή να κοιτάξει μια θάλασσα έναν ουρανό ένα δέντρο στον αέρα να κουρδίσει το όργανό του. Ότι και να λέει όποιο νόημα και να δίνει ένα όργανο που πατάει στον γάμο του καραγκιόζη μένει έξω από το πεδίο της τέχνης. Όμως αυτός που είναι κουρδίστηκε και τίποτε να μην λέει και κανένα νόημα να μην παρουσιάζει πέρα από την εκστατική του άγνοια μέσα στον θαυμασμό της αρμονικής δόνησης έχει πετύχει να μας βάλει μέσα εκεί που αποζητάμε. Κι ας φαίνεται σαν παιδάκι απορημένο και μαγεμένο που δεν το ορίζει αυτό που του συμβαίνει πως βρέθηκε μέσα σε αυτό το άπειρο. Ο ώριμος καλλιτέχνης αυτός που πια πατάει γερά και νιώθει τα πόδια του και το σώμα του μέσα εκεί και τα ορίζει προχωρά στο να πει κάτι να τολμήσει μέσα εκεί να κινηθεί πάνω σε ένα νόημα. Κι εκεί έχουμε τα έργα τα σπουδαία όπου ο ποιητής ποιεί ως πρόσωπο. Το πρόσωπο η προσωπικότητα το πνεύμα η ψυχή του συνενώνεται και συναρμονίζεται και κινείται μέσα στην συμπάντια αρμονική δόνηση την άπειρη και διαχρονική αυτή που λέμε για ακίνητη κι άχρονη. Δεν λέω πως χρειάζεται να ακολουθούμε πιστά τα κουρδιστήρια και τα σωστά. Υπάρχουν ας πούμε κι αρμονίες που δημιουργούνται από ήχους που δεν είναι καν νότες. Βαράς πχ πέντε ήχους που αν τους κοιτάξεις έναν έναν δεν είναι νότες κι είναι στον γάμο του καραγκιόζη που λέμε. Κι όμως γίνεται μια τέτοια σύμπτωση σαν θαύμα και το σύνολό τους πατάει σε αρμονία κι ως ένα διαβολικό συμπτωματικό αποτέλεσμα και της συμβολής κάποιου μοναδικού χαρακτηριστικού του ηχείου. (Τέτοια παραδείγματα είναι ο Σώτης Βολάνης, ο Τερλέγκας ο Κέρτ Κομπέην, τόσοι μπλουζίστες τζαζίστες και στην ποίηση Εσύ κι εγώ όποτε μας αρέσει έτσι.)

Εσύ που το έχεις τρελά και με τους σωστούς ήχους δλδ την γνωστές σε όλους μας νότες αλλά σ΄αρέσει να βγαίνεις μοναδική. Κι εμένα μ΄αρέσει αυτό και καταλαβαινόμαστε. Εσένα δεν σε έχω πετύχει σε πρόβα και μελέτη, ενώ πάντα στο ζητώ και θα ήθελα πάρα πολύ με ενδιαφέρει κι είναι χαρά αφού κάνω το ίδιο και βλέπεις που έρχομαι εδώ και σημειώνω και μελετάω και δουλεύω κι εγώ την τέχνη μας. Είναι λογικό να κάνουμε και πατάτες. Αλλά δεν σου είπα να μην διαλέγεις εσύ τα δώρα μου και να τα διαλέγω εγώ ότι είμαι ζήτουλας κι έτσι. Εννοώ να μου κάνεις το δώρο να έρθεις μαζί μου ένα διημεράκι σε σπα, δεν σου είπα πως θέλω να το πληρώσεις. Να μου κάνεις το δώρο να δεχτείς το δώρο μου εννοούσα. Μπορεί βέβαια να αποκαλύφθηκε έτσι και μια πρόταση που θα έπρεπε να λέω από μέσα μου για ψυχοπροσανατολισμό σου να θέλω να επεμβαίνω και λίγο στην συχνότητα της σκέψης σου με τα θέλω μου που θέλω να είναι θέλω μας. Αλλά αν έχεις να μου το κεράσεις κι όλας δεν θα έλεγα όχι. Όχι ότι ζητάω κι απαιτώ όμως πράγματα να σου λέω χωρίς να με ρωτήσεις τι δώρο θέλω. Ή να το κάνω πιο ευγενικά να σου πω αχ τι ωραίο που είναι αυτό μακάρι να το είχα. Να πνιγούμε εδώ πέρα να μου λες κι εσύ τίποτα άλλα εκατομμύριων εδώ πέρα να πελαγώσουμε. Εγώ ένα φιλί σου είμαι. Το φιλί σου αγάπη μου είναι σπα.. κι αν αρχίσω να λέω από μέσα μου ΔΩΣ ΜΟΥ ΤΟ ΔΩΣ ΜΟΥ ΤΟ εκατό δισεκατομμύρια φορές θα είναι εντάξει αν το καμπανίζω και στο Άλφα θα πούμε ότι είναι ψυχοπροσανατολισμός ενώ αν το λέω από έξω μου θα το πούμε σπαστικό και χειριστικό και πως έχω μείνει στην ωριμότητα της ηλικίας των νηπίων. Κάτι τέτοιες λεπτομέρειες δλδ  

σοφό μου παιδί                  

 ΈΕΕΕλαααα ! Βάλε μου ρε μωρό μου πάλι το τραγουδάκι αυτό του Βολάνη να το ακούσω από εσένα ..  το θέλω .. μούναρε